دعاهای نوح (قرآن)نوح علیه‌السلام اوّلين پیامبر فرستاده شده به سوى تمام مردم زمین و اوّلين پيامبرى است كه عذاب -استیصال- در زمان وى نازل گرديد. [۴]
خزائلى، اعلام القرآن، ص ۶۴۱.
وى در ۳۵۰ سالگى يا ۴۸۰ سالگى به نبوّت مبعوث شد و ۹۵۰ سال در قوم خود زيست. قرآن کریم با اوصاف و القاب نيك از اين پيامبر بزرگ نام برده و هفتاد و یکمین سوره قرآن نيز به نام نوح است. در این مقاله آیات مرتبط با دعاهای حضرت نوح علیه‌السلام معرفی می‌شوند.۱ - دعا برای خانوادهدعاى نوح علیه‌السلام براى آمرزش خود، والدین و افراد مؤمن: «وَ قالَ نُوحٌ ... رَبِّ اغْفِرْ لِي وَ لِوالِدَيَّ وَ لِمَنْ دَخَلَ بَيْتِيَ مُؤْمِناً وَ لِلْمُؤْمِنِينَ وَ الْمُؤْمِناتِ ...؛نوح گفت: ... پروردگارا! مرا بيامرز، و همچنين پدر و مادرم، و تمام كساني را كه با ايمان وارد خانه من شدند، و جميع مردان و زنان باايمان را....» ۲ - دعا برای آمرزشدعا و استعاذه نوح علیه‌السلام به درگاه الهى براى آمرزش وى، جهت درخواستهاى نابجا از پروردگار: «قالَ يا نُوحُ إِنَّهُ لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ ... قالَ رَبِّ إِنِّي أَعُوذُ بِكَ أَنْ أَسْئَلَكَ ما لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَ إِلَّا تَغْفِرْ لِي وَ تَرْحَمْنِي أَكُنْ مِنَ الْخاسِرِينَ؛ فرمود: اي نوح! او از اهل تو نيست! ... عرض كرد: پروردگارا! من به تو پناه مي‌برم كه از تو چيزي بخواهم كه از آن آگاهي ندارم، و هر گاه مرا نبخشي و بر من رحم نكني از زيانكاران خواهم بود.» ۳ - دعا برای نابودی کافراندعاى نوح علیه‌السلام براى نابودى کافران: «وَ قالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيَّاراً؛نوح گفت: پروردگارا! روي زمين احدي از كافران را زنده مگذار.» ۴ - ویژگی دعای حضرت نوحدعاى خاشعانه همراه با بیم و امید نوح علیه‌السلام به درگاه خداوند: «وَ نُوحاً إِذْ نادى مِنْ قَبْلُ .... إِنَّهُمْ كانُوا يُسارِعُونَ فِي الْخَيْراتِ وَ يَدْعُونَنا رَغَباً وَ رَهَباً وَ كانُوا لَنا خاشِعِينَ؛ و نوح را (به يادآور) هنگامي كه پيش از آنها (ابراهيم و لوط) پروردگار خود را خواند... چرا كه آنها در نيكيها سرعت مي‌كردند، و بخاطر عشق (به رحمت) و ترس (از عذاب) ما را مي‌خواندند، و براي ما خاشع بودند (خضوعي تواءم با ادب و ترس از مسئوليت).» ۵ - دعا برای هلاکت ظالماندعاى نوح علیه‌السلام مبنى بر هلاکت ظالمان و ستمگران: «وَ قالَ نُوحٌ رَبِ .... وَ لا تَزِدِ الظَّالِمِينَ إِلَّا تَباراً؛نوح گفت: پروردگارا! ... و ظالمان را جز هلاكت ميفزا! » ۶ - دعا برای پیروزیدعاى نوح علیه‌السلام براى پیروزی بر قوم تكذيبگر خويش: ۱. «وَ لَقَدْ أَرْسَلْنا نُوحاً إِلى قَوْمِهِ ... قالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِما كَذَّبُونِ؛ ما نوح را به سوي قومش فرستاديم...(نوح) گفت پروردگارا مرا در برابر تكذيبهاي آنان ياري كن. » ۲. «قالُوا لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ يا نُوحُ لَتَكُونَنَّ مِنَ الْمَرْجُومِينَ قالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِي كَذَّبُونِ فَافْتَحْ بَيْنِي وَ بَيْنَهُمْ فَتْحاً ...؛گفتند: اي نوح اگر خودداري نكني، سنگباران خواهي شد.گفت: پروردگارا: قوم من، مرا تكذيب كردند.اكنون ميان من و اينها جدائي بيفكن ....» ۳. «كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ ... فَدَعا رَبَّهُ أَنِّي مَغْلُوبٌ فَانْتَصِرْ؛ پيش از آنها قوم نوح تكذيب كردند ... او به درگاه پروردگار عرضه داشت: من مغلوب (اين قوم طغيانگر شده ام، انتقام مرا از آنها بگير. » ۷ - دعا برای نجات فرزنددعاى نوح علیه‌السلام به درگاه خداوند، مبنى بر اهل بودن فرزندش و نجات وى از غرق: «وَ نادى نُوحٌ رَبَّهُ فَقالَ رَبِّ إِنَّ ابْنِي مِنْ أَهْلِي وَ إِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَ أَنْتَ أَحْكَمُ الْحاكِمِينَ؛نوح به پروردگارش عرض كرد پروردگارا! پسر من از خاندان من است و وعده تو (در مورد نجات خاندانم) حق است و تو از همه حكم كنندگان برتري.» ۸ - دعا برای نجات خوددعاى نوح علیه‌السلام براى نجات خود و همراهان: ۱. «قالُوا لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ يا نُوحُ ... قالَ رَبِ ... فَافْتَحْ بَيْنِي وَ بَيْنَهُمْ فَتْحاً وَ نَجِّنِي وَ مَنْ مَعِيَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ؛ گفتند: اي نوح اگر خودداري نكني... گفت: پروردگارا:... اكنون ميان من و اينها جدائي بيفكن (و داوري كن) و من و کسانی که ازمؤمنین که با من هستند را نجات بده.» ۲. «وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ وَ نَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ؛ نوح ما را ندا كرد (و ما دعاي او را اجابت كرديم)، و چه خوب اجابت كننده اي هستيم. و او و خاندانش را از اندوه بزرگ رهائي بخشيديم.» ۹ - استجابت دعای حضرت نوحاستجابت دعاى نوح علیه‌السلام مبنى بر نجات خود و همراهانش و هلاکت قومش: ۱. «وَ نُوحاً إِذْ نادى مِنْ قَبْلُ فَاسْتَجَبْنا لَهُ فَنَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ وَ نَصَرْناهُ مِنَ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآياتِنا إِنَّهُمْ كانُوا قَوْمَ سَوْءٍ فَأَغْرَقْناهُمْ أَجْمَعِينَ؛ و نوح را (به يادآور) هنگامي كه پيش از آنها (ابراهيم و لوط) پروردگار خود را خواند، ما دعاي او را مستجاب كرديم، او و خاندانش را از اندوه بزرگ نجات داديم.و او را در برابر جمعيتي كه آيات ما را تكذيب كرده بودند ياري نموديم، چرا كه آنها قوم بدي بودند، لذا همه را غرق كرديم.» ۲. «قالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِما كَذَّبُونِ فَأَوْحَيْنا إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ ... وَ لا تُخاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ فَإِذَا اسْتَوَيْتَ أَنْتَ وَ مَنْ مَعَكَ عَلَى الْفُلْكِ فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي نَجَّانا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ؛(نوح) گفت پروردگارا مرا در برابر تكذيبهاي آنان ياري كن.ما به نوح وحي كرديم كه كشتي را بساز ... مگر آنها كه قبلا وعده هلاكشان داده شده است (اشاره به همسر نوح و فرزند ناخلف اوست) و ديگر درباره اين ستمگران با من سخن مگوي كه آنها همگي هلاك خواهند شد! و هنگامي كه تو و همه كساني كه با تو هستند بر كشتي سوار شديد بگو ستايش خدائي را كه ما را از قوم ستمگر نجات بخشيد.» ۳. «قالُوا لَئِنْ لَمْ تَنْتَهِ يا نُوحُ ... قالَ رَبِّ إِنَّ قَوْمِي كَذَّبُونِ فَافْتَحْ بَيْنِي وَ بَيْنَهُمْ فَتْحاً وَ نَجِّنِي وَ مَنْ مَعِيَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ فَأَنْجَيْناهُ وَ مَنْ مَعَهُ فِي الْفُلْكِ الْمَشْحُونِ ثُمَّ أَغْرَقْنا بَعْدُ الْباقِينَ؛گفتند: اي نوح اگر خودداري نكني... گفت: پروردگارا: قوم من، مرا تكذيب كردند.اكنون ميان من و اينها جدائي بيفكن (و داوري كن) و من و کسانی که ازمؤمنین با من هستند را نجات بده. ما، او و كساني را كه با او بودند در كشتي كه مملو (از انسان و انواع حيوانات) بود رهائي بخشيديم.سپس بقيه را غرق كرديم. » ۴. «وَ لَقَدْ نادانا نُوحٌ فَلَنِعْمَ الْمُجِيبُونَ وَ نَجَّيْناهُ وَ أَهْلَهُ مِنَ الْكَرْبِ الْعَظِيمِ؛ نوح ما را ندا كرد (و ما دعاي او را اجابت كرديم)، و چه خوب اجابت كننده اي هستيم. و او و خاندانش را از اندوه بزرگ رهائي بخشيديم.» ۵. «قالَ نُوحٌ رَبِّ إِنَّهُمْ عَصَوْنِي ... مِمَّا خَطِيئاتِهِمْ أُغْرِقُوا فَأُدْخِلُوا ناراً .... وَ قالَ نُوحٌ رَبِّ لا تَذَرْ عَلَى الْأَرْضِ مِنَ الْكافِرِينَ دَيَّاراً؛نوح (بعد از ياءس از هدايت آنها) عرض كرد پروردگارا! آنها نافرماني من كردند... همگي به خاطر گناهانشان غرق شدند، و در آتش دوزخ وارد گشتند...«نوح» گفت: پروردگارا! روي زمين احدي از كافران را زنده مگذار.» ۱۰ - پانویس۱۱ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۵۰۷، برگرفته از مقاله «دعاهای حضرت نوح». |